15 października 2025 roku odbyło się polsko-ukraińskie forum naukowe „Dziedzictwo transformacji ustrojowych w prawie i gospodarce: Polska i Ukraina”, którego realizacja została dofinansowana przez Centrum Dialogu im. Juliusza Mieroszewskiego. Wydarzenie zgromadziło ekspertów oraz młodych badaczy z obu krajów, stwarzając przestrzeń do prezentacji badań oraz wymiany doświadczeń dotyczących przemian ustrojowych, prawnych i gospodarczych zachodzących w Polsce i Ukrainie. Spotkanie miało charakter dwuczęściowy – pierwsza część odbywała się stacjonarnie w Auli A1 UKEN, natomiast druga została przeprowadzona online za pośrednictwem platformy MS Teams.

Obrady zainaugurowało krótkie wystąpienie Dyrekcji Instytutu Prawa, Ekonomii i Administracji UKEN, która podkreśliła znaczenie międzynarodowej współpracy akademickiej w obliczu dynamicznych zmian politycznych i gospodarczych w Europie Środkowo-Wschodniej. W części stacjonarnej dominowały wystąpienia badaczy analizujących wpływ wojny i transformacji ustrojowych na system prawny oraz funkcjonowanie państwa. Prof. Taras Hurzhii przedstawił referat dotyczący funkcjonowania prawa publicznego i administracji w warunkach wojennych, zwracając uwagę na wyzwania, jakie niesie hybrydowy charakter współczesnych konfliktów. Kolejne wystąpienie, dr hab. Anny Hurzhii, dotyczyło ograniczeń praw i wolności obywatelskich w czasie wojny oraz ukraińskich doświadczeń w tym zakresie. Z polskiej perspektywy dr Piotr Uhma zaprezentował analizę pluralizmu mediów i uwarunkowań prawnych kształtujących współczesny krajobraz medialny w Polsce, natomiast prof. Inga Kawka omówiła polskie doświadczenia związane z zarządzaniem i kontrolą systemów wykorzystywania funduszy Unii Europejskiej. Wystąpieniom towarzyszyła żywa dyskusja, podczas której prelegenci oraz uczestnicy mogli porównać polskie i ukraińskie konteksty oraz wskazać obszary wspólnych wyzwań.

Najbardziej rozbudowaną częścią forum były prezentacje hybrydowe, odbywające się równocześnie w Auli A1 UKEN oraz online poprzez MS Teams. W tej części wydarzenia zaprezentowano szerokie spektrum zagadnień obejmujących migracje, transformacje gospodarcze, prawo energetyczne, handel międzynarodowy czy politykę inwestycyjną.

Dr Michał Matuszak z Uniwersytetu Warszawskiego przedstawił analizę dualnego charakteru migracji z Ukrainy – od migracji zarobkowej po uchodźczą – wskazując, jak te procesy wpływają na przeobrażenia polskiego rynku pracy. Podkreślił między innymi zmianę struktury zatrudnienia oraz rosnące znaczenie integracji migrantek i migrantów w sektorach wymagających stabilnej siły roboczej. Z kolei dr Bogusław Balza z UKEN omówił transformację sektora bankowego w Polsce, prezentując ewolucję instytucji finansowych od okresu transformacji ustrojowej po współczesne mechanizmy nadzoru i regulacji.

W kolejnych wystąpieniach prof. Oksana Piankova przeanalizowała przemiany w handlu polsko-ukraińskim, wskazując na rosnące powiązania gospodarcze i zmieniające się kierunki przepływu towarów. Dr Justyna Węglińska z UKEN zaprezentowała referat dotyczący unbundlingu w polskim prawie energetycznym, zwracając uwagę na wymogi wynikające z regulacji unijnych oraz realia krajowego rynku energii. Interesujący głos w dyskusji wniósł także Stanisław Fechner z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, analizując wpływ transformacji ustrojowych na politykę inwestycyjną w sektorze nuklearnym w Polsce i Ukrainie. Wskazał na istniejące bariery, ale również potencjalne możliwości rozwoju energii jądrowej w obu krajach. Część hybrydową zamknęła prezentacja Gabrieli Drzazgi, poświęcona polskim transformacjom ustrojowym w ujęciu historycznym, prawnym i społecznym, stanowiąca cenne podsumowanie przemian zachodzących w Polsce od lat 90. XX wieku.

Następnie obrady przeniosły się do przestrzeni wirtualnej, gdzie swoje wystąpienia zaprezentowali doktoranci i młodzi badacze. Ta część forum ukazała szerokie spektrum zagadnień związanych z transformacją gospodarczą, nowymi technologiami i dynamicznymi zmianami rynkowymi. Prof. Tetyana Melnyk wraz z Kyrylem Salamatinem zaprezentowali referat poświęcony crowdfundingowi i P2P lending oraz analizie, w jaki sposób Polska i Ukraina włączają się w globalne rynki finansowania społecznościowego. Kolejne wystąpienia dotyczyły między innymi aktualnego stanu ukraińskiej ekosystemu startupowego, systemowych zmian w eksporcie Ukrainy, cyfrowej transformacji ukraińskiego sektora agribiznesu oraz filozoficzno-prawnych aspektów cyfrowych przemian w wymiarze sprawiedliwości. Prezentacje doktorantów wyraźnie pokazały, że młode pokolenie badaczy intensywnie analizuje konsekwencje współczesnych wyzwań geopolitycznych i technologicznych, przyczyniając się do rozwoju wiedzy o procesach transformacji.

Forum stało się ważną platformą dialogu między ekspertami z Polski i Ukrainy, umożliwiając swobodną wymianę poglądów oraz budowanie trwałych relacji naukowych. Uczestnicy podkreślali, że w obliczu skomplikowanej sytuacji geopolitycznej współpraca akademicka pełni kluczową rolę w zrozumieniu procesów prawnych i gospodarczych zachodzących w obu krajach. Relację z wydarzenia można obejrzeć na kanale YouTube Uczelni.

Wydarzenie nie tylko umożliwiło prezentację aktualnych badań, lecz także stworzyło przestrzeń dla dalszej współpracy i inicjowania wspólnych projektów, które w przyszłości mogą odegrać istotną rolę w analizie procesów transformacyjnych w regionie. Dzięki zaangażowaniu organizatorów i prelegentów forum potwierdziło, jak ważny jest dialog międzykulturowy i międzysektorowy w budowaniu wspólnej przyszłości opartej na wymianie wiedzy, doświadczeń i wzajemnym zrozumieniu.